Uyku ile doğru sandığımız yanlışlarımız
Nitelikli bir uyku bizi güne hazırlayan bir yenilenme yarıyılı olmasının ötesinde, beynimizin ve vücudumuzun açıkgözken yapamadığı işlevleri yerine getirmesini de sağlıyor. Uykunun yeterli ve nitelikli olması hem daha sıhhatli olmamız, hem de gündüz kendimizi daha iyi sezmemiz için çok ehemmiyetli. Ancak cemiyette uyku ile alakalı doğru sanılan yanılgılı bilgiler sebebiyle yapılan yanlışlar, uykusuzluk ve gündüz fazla uyku gibi bir hayli uyku bozukluğuna yol açarken, aynı zamanda tanı ile rehabilitasyonun da gecikmesine neden olabiliyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Sağlık Kurumu Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu cemiyette senelerdir kulaktan kulağa dağılan ve doğru sanılan yanlış bilgileri anlattı, ehemmiyetli tekliflerde bulundu.
Sıhhatli uyku en az 8 saat olmalı
Doğrusu: Cemiyette en çok inanılan yanılgılı bilgilerden biri. Sanılanın aksine, sıhhatli uyku süresi şahıstan şahsa değişiyor. Bu zamanın genlerimizde tanımlanmış olduğuna işaret eden Prof. Dr. Murat Aksu laflarına şöyle devam ediyor: “Bu vakti değiştirmemiz çok muhtemel değil. Bununla beraber, şayet gece uykusu sıhhatsizse, misalin sık ayrılınıyorsa, şüphesiz yatakta geçirilen toplam zaman uzayacaktır. Bu da bir uyku bozukluğunun bulgusudur.” dedi.
Akşam meşrubatım bir fincan kahve uykumu yasaklamaz
Doğrusu: Kahve ve çayda bulunan maddeler uykuyu başlatan beyin hücrelerinde negatif tesir oluşturuyor ve uykuya geçişimizi güçleştiriyorlar. Bu gidişat şahsi değişiklik gösterse de genel olarak, kahve, çay, enerji meşrubatları ve kafein kapsayan değişik maddelerin uykuyu bozan tesirleri 6 saate kadar uzayabiliyor. Başka Bir Deyişle öğleden sonra içilen koyu kahve veya çay, gece uykuya dalmayı güçleştirebiliyor.
Az yatmak daha iyidir
Doğrusu: Az yatmak, beynimizin yalnızca uykuda yapabildiği bazı işlevleri gerçekleştirmesini yasaklıyor. Misalin bazı bilme ve hafıza işlevleri için uyku koşul. Az yatmak bu hafıza işlevlerinin yerine getirilmesini önlüyor. Bunun sonucunda da daha güç bilir ve anlar hale geliniyor. Yeniden bunun gibi bazı metabolik faaliyetlerin ve iştah tertip etmesinin sağlanması için de sıhhatli bir uyku-cingözlük döngüsü çok ehemmiyetli. İşte bütün de bu sebeple noksan yatmak kilo alımıyla sonuçlanıyor.
Uyku Apne Belirtiyi fazla kilolu bireylerin hastalığıdır
Doğrusu: Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu cemiyetteki yaygın inanışın aksine Uyku Apne Belirtiyi’nun hakikatinde her yaşta ve her kiloda görülebildiğini belirterek, “İlerlemiş Uyku Apne Belirtiyi’nda hastalar çoğunlukla kilolu oluyorlar ama bu hastalığın bir neticeyidir. Başka Bir Deyişle kilolu oldukları için hasta değillerdir; aksine hastalandıkları için kilo almış oluyorlar” diyor.
Her uyku hastalığının tanısı için uyku testi koşul
Doğrusu: Uyku testi de denilen polisomnografi uyku hastalıklarının tanısında en sık kullanılan bir laboratuvar usulü. “Ancak bu test, her uyku hastalığının tanısı için koşul değildir” söylemesinde bulunan Prof. Dr. Murat Aksu laflarına şöyle devam ediyor: “Uyku hastalıklarının tanısı, tüm değişik hastalıklarda olduğu gibi hastanın şikayetlerinin anlaşılması, tetkik edilmesi ve lüzumlu gidişatlarda uyku testi ile değişik laboratuvar muayenelerinin yapılmasıyla konuyor. Başka Bir Deyişle uyku testi, ehemmiyetli bir tanı usulüdür ama her uyku hastalığının tanısı için lüzumlu bir test değildir.” dedi.
Gece yatamadığım için gündüz yatmalıyım
Doğrusu: Bu netlikle yanlış bir bilgi. Hakikatinde insan beyni gece uyku, gündüz cingözlük için hazırdır. Gece yatamayan bir bireyin, gündüz yatması bir sonraki geceyi yeniden uykulu geçirmesine neden oluyor.
Gece geç uyursam sabah geç kalkmalıyım
Doğrusu: Sıhhatli uyku için en ehemmiyetli koşullardan biri, kalkma saatini muhtemel olduğunca değişmezlemek. Dolayısıyla gece kaçta uyunursa uyunsun sabah aynı saatte kalkmalı. Hatta hafta sonu-hafta içi, iş günü-tatil günü fark etmeksizin sabahları aynı saatte yataktan kalkmak, sonraki gece, uykunun sıhhatli olması için en ehemmiyetli kaideyi oluşturuyor.
Uyumadan evvel ne kadar yorulursam, o kadar basit yatarım
Doğrusu: Sanılanın aksine yatağa ne kadar bitkin girersek uykuya dalmamız o kadar güçleşiyor. Bu sebeple, uyuma saatinden birkaç saat evveline kadar olan yarıyılda, ağır fiziksel etkinlik gerektiren işleri yapmamalı, bu saatlerde spordan ve değişik fiziksel etkinliklerden uzak durmalı. Yatağa dinlenmiş olarak girmek uykuya dalmayı basitleştirecektir.
Yatakta kitap okumak, televizyon izlemek uykuya dalmayı basitleştirir
Doğrusu: Yatakta kitap okumak, televizyon izlemek, telefon veya bilgisayarda zaman geçirmek sanılanın bütün aksine uykuya dalmayı güçleştiriyor. Bu cins etkinlikleri, yatak dışında, hatta olasıysa başka bir odada reelleştirmek ve yatağı uyku için kullanmak gerekiyor. Hakikatinde bunun bütün tersi de geçerli. Başka Bir Deyişle yatak dışında yatmak, uyuklamak da sıhhatli uykuyu bozan bir etmen.
