Sağlıklı bir kalp için 8 önemli tavsiye
Kalp sıhhatinin daha iyi anlaşılması, tanı usullerindeki büyümeler ve rehabilitasyon edici modellerdeki ilerlemelere karşın dünyada ve Türkiye’de vefat sebeplerinin başında hala kalp ve damar hastalıkları gelmektedir. Şehirsel hayat şartları kalp hastalıklarını tetikleyen en büyük risklerin başında geliyor. Okan Üniversitesi Sağlık Kurumu Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Aşkın Ali Korkmaz, kalp sıhhati hakkında merak edilen sualleri yanıtladı.
Kalp ve damar hastalığı nedeniyle Türkiye’de senelik vefat oranı 200 bin olarak telaffuz ediliyor bu sayı neden bu kadar yüksek?
Günümüzde kalp-damar hastalıkları orta ve ileri yaş grubunda en ehemmiyetli vefat sebebi olup küresel vefatların takribî %30’unu teşkil etmektedir. Kalp ve damar hastalıklarına bağlı vefatların çoğalarak, 2030 senesinde 22,2 milyona erişeceği varsayım edilmektedir. Tüm dünyada bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı vefatların takribî yarısı kalp ve damar hastalıkları sebebiyledir. Bu vefatların büyük çoğunluğu kalp krizi ve inmeye bağlıdır. Ülkemizde, her sene takribî olarak 250-300 bin yeni koroner atardamar hastasının olduğu varsayım edilmektedir.
Süratli, şehirsel hayat şartları ile bunun getirdiği stres ve makûs beslenme alışkanlığı, obezite ve şeker hastalığının ayrıca sigara kullanımının yaygınlaşması, kalp ve damar sıhhati açısından büyük tehlike oluşturuyor. Bunların neticeyi olarak da kalp-damar hastalıklarından vefat sıklığı gün geçtikçe artıyor.
Kalp operasyonu oranlarında da Türkiye başı sürüklüyor operasyon oranı neden bu kadar yüksek?
Bu operasyonların galibiyet oranları dünyanın en önde gelen merkezleriyle çok yakındır. Türkiye genelinde şu an 300 ortamında kalp-damar cerrahisi merkezi var, bu merkezlerde gerçekten üstün standartlarda hizmet veriliyor. İngiltere’de 1-1,5 milyon popülasyona 1 merkez düşerken, ülkemizde 250-300 bin bireye 1 merkez düşmektedir. 80 milyonluk bir popülasyonda her sene 80 bin kalp operasyonu yapılması, her sene 200-300 bin yeni koroner hastasının ilave edilmesi sebebiyle yüksek bir sayı değildir. Bu sayıları alta sürüklemenin yolu daha evvel bahsettiğimiz tehlike etmenlerinin ortadan kaldırılabilmesi için eğitici ve gözetici doktorluk tedbirlerinin artırılmasıdır.
Gençlerde kalp krizi tehlikeyi yaş ve cinsiyete göre nedir?
Ailevi olarak kalp adaleyi hastalığı, ritm bozukluğu ya da kan yağları kalıtsal olarak fazla yüksek olan fertlerde ayrıca bazı kalp kapak rahatsızlıkları, koroner damarların doğumsal çıkış anormalliklerinde çok erken yaşlarda kalp krizi geçirilebilir. Genç yaşlarda özellikle 35 yaş ve altında geçirilen kalp krizi, kolesterol dediğimiz yan damarların yaradılışı eksik olduğundan daha öldürücüdür.
Yeni rehabilitasyon usulleri veya operasyon usulleri hakkında bilgi verir misiniz?
Koroner bypass operasyonları teknolojik büyümelere bağlı olarak artık muhteşem neticelerle yapılabiliyor. Özellikle minimal invaziv dediğimiz ufak tanrı yapılabilen operasyonlarla hastalar çok daha acele iyileşebilmektedir.
Özel ekartör ve kalbi değişmezleyen makinelerdeki büyümelerle kalp durdurulmadan çalışan kalpte hatta robotik teknolojiye lüzum dinlemeden çok ufak yaralardan baypas operasyonları yapabiliyoruz. Daha evvel yalnızca tek göğüs arteri ile baypas yapılırken tecrübenin çoğalmasına paralel her iki göğüs arteri ile tüm damarlara baypas yapılabiliyor, zira bu arter ile yapılan bypass’ların neticeleri öbür tüm usullerden daha zaferli. Ayrıca hem anjiyografi hem bypass operasyonu yapılabilen hibrid operasyon odalarında stent ve bypass operasyonları kombine edilerek çok zaferli neticeler elde edilebiliyor. Kalbinizi gözetin, içinde beğendikleriniz var.
Sağlık bir kalp için 8 altın nasihat
Uzun ve sıhhatli bir hayat için kalp sıhhatinin korunması büyük ehemmiyet taşıyor. Hayat stilinizde yapacağınız ufak farklılıklarla hem kalp hem de genel sıhhatinizi gözetmeniz muhtemel. Okan Üniversitesi Sağlık Kurumu Kalp ve Damar Cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Aşkın Ali Korkmaz, dünya kalp sıhhati gününde, kalp sıhhatini gözetmek için önerileriler bulundu.
Beslenmeye dikkat edin
Doğru beslenmek, perhiz yapmak anlamına gelmiyor zira perhiz demek, yeme alışkanlıklarında geçici farklılıklar yapmak demektir. Doymuş yağdan fukara; lif, antioksidan, tekli doymamış yağ ve balıktan zengin bir perhiz, kalp damar hastalıkları üzerine pozitif tesir yapıyor. Omega 3 yağ asitleri kapsayan yiyecekler de kanda pıhtı yaradılışını eksiltip damar sertleşmesini yasaklıyor. Ayrıca, balık tüketimi ile kalp damar hastalıkları neticeyi büyüyen vefat oranında eksilme görüldüğü belirtiliyor. Trans yağlardan uzak durulmalı, muhtemelse işlenmiş besinlerden hiç harcanmamalı. Günlük tuz ölçüyü 5 gramın altında yakalanmalıdır.
Fazla kilolarınızdan kurtulun
Yüksek tansiyona yol açan sebeplerin başında fazla kilolar gelmektedir. Fazla kilolu olmak aynı zamanda koroner kalp hastalığı, kalp beceriksizliği ve inme için de tehlike oluşturmaktadır. Burada en ehemmiyetli miktar bel etrafınızdır, erkeklerde 94 cm. ve altı bayanlarda 80 cm. ve altı ideal bel miktarıdır. İdeal kilonuzu kesinlikle gözetmeli, fazla kilo almamalısınız, gerekirse bunun için egzersiz yapmalısınız.
Egzersiz yapın
Günümüzde teknolojinin sunduğu araba, yürüyen merdiven ve asansör gibi imkânlar sebebiyle gün geçtikçe daha az hareket etmeye başladık. Oysa fiziksel etkinlik azlığı ve fizik kondisyon beceriksizliği kalp damar hastalıklarının yaradılışında ehemmiyetli bir tehlike etkenidir. Asansör yerine merdiven kullanılmalı, yakın yerlere araba ile gitmek yerine yürüyüş seçim edilmelidir. Kalp sıhhatiniz için haftanın 3 günü en az 30 dakika egzersiz yapmaya itina gösterin. Unutulmamalıdır ki, fiziksel egzersizin faydalı olanı kumpaslı biçimde yapılanıdır.
Stresten uzak durun
Stres, hiddet ve bunalım kalp damar hastalıklarının oluşma tehlikesini artırıyor. Bu gidişatta stres altındaysanız, öncelikle sizi kasvete sokan sebepleri irdeleyin. Bu meseleleri ortadan kaldırmakta eforluk sürüklüyorsanız, bir uzman takviyeyi alabilirsiniz. Bazı gevşeme teknikleri ve psikoterapi tedirginliği ve stresi eksilterek kalp sıhhatini gözetmede destekçi olmaktadır. İç huzur ve aile etrafındaki mutluluk kalp sıhhatinin korunmasına çok tesirlidir.
Sigarayı vazgeçin
Günümüzde sigara önlenebilir vefat nedenleri içinde ilk sırayı almaktadır. Sigara kullanımı, kalp damarlarının tıkanmasına dolayısıyla kalp krizine neden olmaktadır. Kalp krizi geçiren bireylerin sigara içmeleri de tekerrür kriz geçirme riskini çoğalıyor. Koroner bypass sonrası sigaraya devam edilmesi de vefat oranını yükseltiyor. Pasif olarak sigara dumanına maruz kalmak da tehlikeyi artırıyor. Bu sebeple kalp sıhhatiniz için sigarayı netlikle vazgeçilmelidir. Sigara vazgeçildiğinde beden kendini süratle yenilemeye başlayacaktır.
Kan şekerinizi hakimiyet altına alın
İyi hakimiyet altında alınmayan kan şekeri hastalığı kalp damar sıhhati için tehlike etken olarak sayılabilir. Amerikan Diyabet Derneği kalp sıhhati için açlık kan şekerinin 120 mg/dl ve glukoz hemoglobinin yüzde 7’nin altında olması gerektiğine dikkat sürüklüyor. Kan şekerinizi hakimiyet altına almak için sıhhatli beslenmeye itina gösterin, ideal kilonuza erişin, ve haftada en az 2 gün 30’ar dakika kumpaslı egzersiz yapın.
Tansiyonunuzu hakimiyet altına alın
Kalp damar hastalıklarının öbür tehlike etkenlerinden biri de hipertansiyon. Tansiyon hakimiyetlerinizi kumpaslı olarak yapmayı unutmamalısınız. Hipertansiyon meseleniz varsa ve genç, orta yaşlı veya şeker hasta iseniz amaç kan tazyikinizin 130/85 mmHg’nin altında, ileri yasta iseniz 140/90 mmHg altında olmasına dikkat edin. Bunun için ideal kilonuza erişin, tuz alımını 5 gram ile hudutlandırın, fiziksel etkinliğinizi artırın ve sigara içmeyin
Kalp hakimiyetlerini yaptırmayı umursamama etmeyin
Kalp damar hastalıkların kimileri hiçbir bulgu vermeden sinsi sinsi ilerliyor. Bu sebeple hastalıkların zaferle rehabilitasyon edilmesinde erken teşhis büyük rol oynuyor. Kumpaslı yapılan testler de hastalıkların ciddi ebatlara varmadan tespit edilmesini sağlıyor.
