Ekmek hakkında bilmeniz gereken her şey
Ekmek, bir hayli ülkede esas bir yiyecektir. Tipik olarak undan yapılan ekmeğin, pek çok çeşidi vardır. Yaygın popülaritesine karşın, ekmek genellikle sıhhatsiz ve hasarlı olarak belirlenir. Bu yazıda ekmeğin sıhhate tesirini araştırarak sizin için iyi ya da makûs yanlarını yazacağım.
Gıda öğeleri
Meyve ve sebzeler gibi yiyeceklerle karşılaştırıldığında, esas gıda öğeleri bakımından ekmek oranla düşüktür. Kalorisi ve karbonhidratı oldukça yüksektir. Protein, yağ, lif, vitamin ve mineral bakımından düşüktür. Kapsadıkları gıda öğeleri değişik ekmek cinsleri arasında geniş miktarda değişebilir. Misalin, bütün buğday ekmeği daha fazla ölçüde lif kapsar, bazı ekmekler ise betakaroten, C ve E vitaminleri bakımından daha zengindir.
Ekmek, kalori ve karbonhidrat bakımından yüksek ancak protein, yağ, lif ve bir hayli vitamin ve mineral bakımından düşüktür. Bununla beraber, spesifik gıda profili, ekmek cinsine bağlıdır.
İşte birkaç çeşit ekmek çeşidinin gıda içeriği ile karşılaştırması:
Glüten
Ekmek gibi buğday mahsulleri, bir protein cinsi olan glüten kapsar. Çoğu insan glüteni basitçe hazmetse de, bazı insanlar tolere edemez. Misalin çölyak hastalığı, glütenin ince bağırsağın iç kısmına hasar verdiği ve gıda emilimini bozduğu bir hastalıktır. Bazı insanlar kabarıklık, ishal ve mide sızısı gibi meselelere neden olabilen glütene karşı duyarlılığa sahip olabilir. Bu şahıslar negatif yan tesirleri önlemek için buğday ekmeğinden tamamen sakınılmalıdır. Ekmek, çölyak hastalığı veya glüten duyarlılığı olan şahıslar için negatif yan tesirlere neden olabilir. Değişik unlardan yapılan glütensiz ekmekler mevcuttur.
Antinutrient kapsayabilir
“Antinutrient” gıda maddelerinin emilimini eksiltebilen bileşikleridir. Hububatlar tipik olarak bedeninizi emin mineralleri almasını yasaklayan bileşikler, başka bir deyişle antinutrient kapsar. Ekmek, demir, çinko, magnezyum ve kalsiyuma bağlanan ve emilimini önleyen bir cins molekül olan fitik asit bakımından yüksektir. Yüksek lifli, bütün hububatlı ekmek, beyaz ekmeğe göre daha zengin bir gıda profiline sahip olsa da, antinutrient bakımından daha yüksektir. Çok doğrultulu, sıhhatli bir beslenme tasarıyı olan çoğu insan için antinutrientler kaygı verici değildir. Ancak veganlar, vejetaryenler ve beslenme tasarısını hububatlar ve baklagillere sabrettirenler için antinutrientler ciddi beslenme eksikliklerine yol açabilir.
Yüksek karbonhidrat
Ekmek, karbonhidrat bakımından yüksektir. Bir dilim beyaz ekmek vasati 13 gram karbonhidrat kapsar. Bedeniniz karbonhidratları glikoza ufalayarak kan şekeri seviyelerinde çoğalışa yol açar. Beyaz ekmek gibi glisemik indeksi GI yüksek olan besinleri yemek, kan şekeri seviyelerini süratli bir biçimde çoğaldırır. Ayrıca açlığın çoğalmasına ve fazla yeme tehlikesine neden olabilir.
Yüksek karbonhidratlı perhizler aynı zamanda kalp hastalığı riskini çoğaldırabilir, tip 2 diyabet ve metabolik belirtiye neden olabilir. Bununla beraber, bütün hububatlı ekmek gibi bazı çeşitler de lif bakımından yüksektir. Perhiz lifi kan şekeri seviyelerinin dengelenmesine destekçi olmak için şeker emilimini yavaşlatabilir. Çalışmalar, perhiz lifi alımınızı çoğaldırmanın koroner kalp hastalığı tehlikesini eksiltebileceğini ve faydalı bağırsak bakterilerini besleyebileceğini göstermektedir.
Bütün hububatlı ekmeğin verimleri
Bütün hububatlı ekmek tüketiminin bir dizi etkileyici sıhhat bereketi vardır. Bütün hububatlı ekmek yemek kalp hastalığı, diyabet, obezite ve hatta kolorektal kanser tehlikenizi düşürebilir. Beyaz ekmeğin daha ufak parçacıklar oluşturmak için öğütülmüş tanelerden yapıldığını unutmayın. Bu süreç sindiriminizi süratlendirir ve mümkün sıhhat faydalarının çoğunu eksiltir. Bu sebeple, yulaf, karabuğday gibi kepekli hububatların faydaları, bazı ekmek cinsleri için geçerli olmayabilir.
Bütün buğday ekmeği, lif, protein, selenyum ve manganez gibi mikro yiyecekler bakımından beyaz ekmeğe göre daha yüksektir. Kilo vermek veya sıhhatinizi iyileştirmek istiyorsanız sizin için daha iyi bir tercih olacaktır. Bazı bütün hububatlı ekmek cinsleri de, daha yavaş hazmedilen ve daha fazla sıhhat bereketi sağlayabilen, az işlenmiş hububatlardan yapılabilir.
Zenginleştirilmiş ekmek
Ekmek, protein, lif, vitamin ve mineral gibi ehemmiyetli yiyecekler bakımından genellikle düşüktür. Bununla beraber, bazı cinsleri gıda kıymetlerini artırmak ve noksanlıkları önlemek için ekstra mikro yiyeceklerle zenginleştirilmiştir. Ekmeğe ilave edilen bazı yaygın bileşikler arasında demir, riboflavin, tiamin ve niasin bulunur.
Türkiye şu anda ekmek gibi yiyecek mahsullerini zenginleştirmeyi lüzumlu kılmasa da, bu cins ekmekleri bir hayli yerde bulabilirsiniz. Misalin; İstanbul Ulus Ekmek geniş bir ekmek çeşidi yelpazesine sahip.
Son olarak
Ekmek karbonhidrat bakımından yüksek, mikro yiyecekler bakımından düşüktür. Glüten ve antinutrient içerikleri bazı insanlar için meselelere neden olabilir. Ekstra yiyeceklerle zenginleştirilmiş çeşitleri vardır ve bütün hububatlı çeşitler bir hayli sıhhat bereketi sağlayabilir. Miktarlı olmak kaydıyla, sıhhatli bir perhizin parçası olarak ekmeklerin tadını çıkarabilirsiniz. Bütün buğday ekmeği gibi daha sıhhatli seçenekler seçmek ve maksimum sıhhat verimini elde etmek için balanslı bir perhiz uygulamak en iyisidir.
Usunuza takılanları ve sormak istediğiniz tüm sualleri yorum kısmına yazabilirsiniz.
Dyt. Serkan Sıtkı Şahin
özel içeriğidir.
