Bir kadının en güçlü silahı: Kırmızı dudaklar

Öğrenilen yazılı ve laflı tarih yapıtlarına bakıldığı zaman, kırmızı dudakların sürükleyiciliği her daim bayanların kalbinde ayrı bir yere sahip olmuştur. Cleopatra’nın dahi Sezar’ın kalbini zihninin yanı gizeme kırmızı dudakları ile fethettiğini düşünürsek, oldukça daha önceki bir tarihten bahsediyoruz. Siz de bir kadının, bir erkeğe karşı en eforlu silahı olan kırmızı dudakların tarihçesini merak ediyorsanız;

İşte kırmızı dudak boyasının tarihçesi…

Antik Mısır

Kırmızı dudak boyası kullanımı ile alakalı ilk kayıtlara Antik Mısır yarıyılında tesadüfüyoruz. O zamanlar dudaklara kırmızı bir ton vermek için yarı kıymetli taşlar eziliyordu. Bu pahalı usul yalnızca bayanlar değil erkekler tarafından da kullanılıyordu. Mısır Kraliçesi Cleopatra da kırmızıya boyanmış dudakları ile tanınır ama onun dudak boyasını kırmızı renkli haşerelerden ve karıncalardan elde ediliyordu. Cleopatra’ya özenen Mısırlı bayanlar kırmızı ruju elde etmek için us almaz usullere müracaat ettiler. Bir hayli zehirli madde maddeyi karıştırarak elde edilen kırmızı dudak boyası pek çok hastalığa ve hatta vefata neden oldu. Ölümcül öpücük belirlemesi de buradan geliyor. Eksantrik bir biçimde ilk sedefli dudak boyası da Antik Mısır’da ortaya çıktı. Balık pullarının ezilmesi ile elde edilen bu dudak boyası kırmızının yanında sönük kalsa da hala seçim ediliyor.

16. asır

1500’lü senelere geldiğimizde ilginç ve orijinal makyajı ile Kraliçe 1. Elizabeth’i görüyoruz. O bakireliğin de temsili olarak bembeyaza boyanmış bir cilt ve kırmızı dudakları ile tarihe geçti. Kraliçenin koyu kırmızı dudak boyasını bal mumu ve muhtelif nebatların karıştırılmasından elde ediliyordu. O zamanlarda geçerli bir inanış da bu stil makyajın vefattan gözettiği idi. Ancak kraliçe can verdiğinde dahi takviyecileri suratına bu makyajı uygulamaktan geri kalmadılar.

17. asır

On altıncı asırda popülerlik kazanan dudak boyası 17. asırda muhafazakâr görüşün niyeti haline geldi. Hatta İngiltere’de düğün evveli makyaj yapan gelinlerin konutluluğunun iptal edilebileceğine ait bir yasa dahi çıkartıldı. 100 yıl evvel kraliçenin alametifarikası olan kırmızı dudak boyası artık yalnızca yaşam bayanı olmanın göstergesiydi. Fransa’da ise vaziyet bütün tersi yönde büyüdü. Tüm soylular çeşit çeşit kozmetikle suratlarını renklendirirken, natürel görünüm fahişelere ve çalışan bayanlara özel hale geldi.

19. asrın sonları

18, asrın sonlarında Kraliçe Victoria’nın dudak boyası kullanımını uygunsuz bulması üzerine kırmızıya boyanmış dudaklar uzunca bir vakit moda sahnesinde görülmedi. Fakat bu kısıtlamayı zorlayanlar da vardı. Fransız oyuncu Sarah Bernhardt yalnızca sanatını icra ederken değil günlük yaşamda da kırmızı rujunu bırakmadı ki bu o zamanlar için aşılması güç bir tabuydu. Amerika’da ilk dudak boyası reklamını 1890’da Sears fihristinde görüyoruz. Bu dudak boyasına kırmızı rengini veren “Kolanın içinde haşere var” forward maillerinden anımsayacağınız cochineal haşereyi.

1900-1920

1900’lerin başında kırmızı dudak boyası tekerrür popüler hale geldi. 1915’de Maurice Levy şimdi de kullanılan dudak boyası tüpüne yakın bir şey buluş etti. Bu kullanışlı tüpten evvel, balmumu ve Hint yağı ile yapılan dudak boyasılar ipek kâğıtlara sarılı olarak satılıyordu ki bu haliyle onları çantada taşımak imkânsıza çok yakındı.Dudak Boyası aşina olduğumuz çevir aç biçimini 1923’de aldı. Bu kullanışlı aygıt Chanel, Guerlain, Elizabeth Arden, Helena Rubenstein, ve Max Factor gibi kozmetik devlerinin oluşmasına da takviyeci oldu. İlk sinema yıldızları kırmızı dudak boyasını hakkını vererek kullandılar ama bu kırmızı daha çok bordoya yakındı zira siyah beyaz filmlerde olağan kırmızı emin olmuyordu. Oyuncuları taklit etmek isteyen bayanlar bordo dudak boyasına akın etti.

1930’lar

1930’larda reklam ve pazarlama dünyası kozmetik işine el attı. Çağdaş olmanın birinci koşulu haline gelen dudak boyası aynı zamanda savaş ekonomisini kalkındırmanın da bir yolu idi. Askerlik yapamayan bayanlar dudak boyası satın alarak ekonomiye katkıda bulunuyorlardı. Ya da en azından reklamcıların söylemi buydu. İlk güneş ışınlarından gözeten dudak boyası da bu tarihlerde ortaya çıktı.

1940’lar

Savaş nedeni ile ekonominin yavaşladığı zamanlar da kozmetik yapımı da düştü. Bu da kalıcı dudak boyasıların ortaya çıkmasına neden oldu. Kimyacı Hazel Bishop tarafından buluş edilen ve tam gün kalıcılığını sürdürdüğünü iddia eden dudak boyası satış patlaması yaşadı.Yine aynı senelerde tutucu kanattan dudak boyasına yeni bir hamle hakikatleşti. Erkekler evlenecekleri kızların dudak boyası sürmelerini istemiyorlardı. Bu dudak boyası karşıtı kampanyayı pek de sallamayan kozmetik devleri maksat kitlelerinin yaşını 16’ya kadar düşürdüler. Bu sıralarda Amerikan bayanlarının %40’ının çantasında en az bir tane dudak boyası bulunuyordu.

1950’ler

50’lere gelindiğinde dudak boyası artık hoşluğun yanı gizeme seksiliğin de simgesiydi. Marilyn Monroe, Rita Hayworth, Ava Gardner, ve Elizabeth Taylor sayesinde kırmızı dudak boyası adetaaltın çağını yaşadı. Tutuculuğu bir kenara vazgeçen dünya, bayanlara özel günlerde kozmetik armağan etmeye dahi başladı.

1960 – 1970’ler

Çok uzunca bir zaman yalnızca kırmızının tonlarında üretilen dudak boyası artık pek çok renge sahipti. 60’larda Mod modasına uygun olarak uçuk pembe ve bej, 70’lerde ise Pink’in ortaya çıkması ile koyu borda ve mor dudak boyasılar popüler oldu.

1980’ler

Kırmızı dudak boyası geri döndü ve bu dönüşü büyük oranda Madonna’ya borçluydu. Kıpkırmızı dudakları ile son derece iddialı bir görüntü çizen Madonna, Like a Virgin turnesi süresince dudaklarından beceriksiz etmediği M.A. C Russian Red’i dünya çapında bestseller yaptı.

1990’lar

Grunge akımının da tesiri ile bu senelerde bayanlar daha çok kahverengi ve mürdüm tonlarına yöneldiler. Sedefli dudak boyası da varlığını hala keskin şekilde sezdiriyordu. Ancak Cindy Crawford gibi süper modeller ve oyuncular kırmızı dudak boyası kullanmaya devam ettiler.

2000’ler

Müzisyen, tasarımcı, rockçı, anne, nasıl tanım ederseniz edin 2000’lerde kırmızı dudak boyasına yaşam öpücüğü veren Gwen Stefani’diydi. Platin sarısı saçları ve parlak kırmızı dudak boyasını kendine yakıştırmayı öğrenen Stefani, kendisini gören her bayanda koşup bir kırmızı dudak boyası edinme hissi uyandırdı.