Alzheimer ve Demans hastalığından korunma yolları

Dünya Alzheimer Haftası kapsamında Alzheimer ve Demans hastalığıyla alakalı tekliflerde bulunan MedAmerikan Tıp Merkezi uzmanlarından Doç. Dr. Demet Yandım Kuşcu, öğrenişsel olarak sıhhatli kalmanın yollarını anlattı. Unutkanlık, dikkat ve konsantrasyon bozukluğunun günümüzde tüm yaş gruplarında sıklıkla karşılaşılan yakınma olduğunu aktaran Kuşcu “Bu gidişata vitamin beceriksizlikleri, tiroid hastalıkları, stres, beyin urları, multipl skleroz MS, beyin damarlarındaki tıkanmalar, beyin kanamaları ve daha bir hayli hastalık neden olmaktadır. İlerleyen yaşlarda bunama yapan hastalıklar içinde ise en sık kollanan Alzheimer hastalığıdır. Ancak bu tanıyı koymadan evvel öbür demansa yol açan ve rehabilitasyonu olası olan hastalıkları ayırt etmek ehemmiyetlidir” dedi.

Kuşcu, Alzheimer ve demanslardan korunmak için dikkat edilmesi gereken noktaları altı ana başlıkta aktardı:

Sıhhatli beslenme

– Akdeniz perhiziyle beslenin; bol sebze, meyve, bakliyat fasulye, mercimek, nohut vb, bütün hububatlar, balık ve zeytinyağı harcanmalı, süt mahsulleri ve et daha az kullanılmalıdır.

– Glial beyin hücrelerinizi besleyin. Bu hücreler hasarlı maddeleri beyinden uzaklaştırır; zencefil, yeşil çay, balık, soya mahsulleri, yaban mersini ve öbür koyu renkli yemişler bu hücrelerinizi korur.

– Trans yağlardan pastane mahsulleri, atıştırmalıklar, fast food, kızartma – parsiyel hidrojenize yağ olarak adlandırılırlar ve doymuş yağlardan bütün yağlı süt mahsulleri, et, hindistancevizi vb sakınılmalıdır.

– Omega 3 somon, ton balığı, sardalya, balık yağı yeterince alınmalıdır.

– İçki tüketimi eksiltilmelidir.

– Folik asit, B12 vitamini, D vitamini, magnesium ve balık yağı beynin fonksiyonlarına gözetir ve geliştirir.

– E vitamini, gingko ve koenzim Q10’nin yararları net olmamakla birlikte, alınması önerilmektedir.

– E vitamini ilaç yerine gıdalardan tohumlar, fındık, fıstık, ceviz, yeşil yapraklı sebzeler, bütün hububatlar alınmalıdır.

– Alüminyum intoksikasyonunun Alzheimer hastalığındaki yeri münazaralı olmakla birlikte bunu kapsayan antiasitler, kabartma tozu ve mutfak malzemelerinden sakınılmalıdır.

Fiziksel etkinlik

– Kumpaslı aerobik egzersiz; haftada en az 150 dk. orta seviyede egzersiz yapın. Yeni başlayanlar için özellikle yürüme ve yüzme önerilmektedir. Ancak paklik, bahçe işleri gibi günlük etkinlikler dahi yeterli olabilmektedir.

– Denge ve koordinasyon egzersizleri de unutulmamalı. İleri yaşlarda özellikle düşmeler mesele yaratabildiğinden yoga, Tai Chi, denge topları gibi egzersizlere de yer verilmelidir.

– Ayrıca adale kitlesini çoğaldırmaya müteveccih hafif-orta ağırlık ve rezistans çalışmaları da ilave edilebilir.

– Başınızı gözetin, baş yaralanmaları demans tehlikenizi çoğaldırmaktadır.

– Egzersize başlamak güç olabilir, alışkanlık haline gelmesinin en az 1 ay alacağını unutmayın

– Erişilebilir maksatlar koyulmalıdır.

Akılsal etkinlik

– Yeni bir mevzuyu bilin.

– Belleğinizi güçlendirin, kolay egzersizlerle başlayın.

– Strateji oyunları, bulmaca, muamma gibi akılsal etkinliklerde bulunun.

– Günlük etkinliklerde 5N1K Kim, Ne, Nerde, Ne zaman, Neden oyununu oynayın. Detektif gibi hadiseleri irdeleyin.

– Günlük rutinlerinizi değiştirin. Değişik bir yoldan gidin, bilgisayarı reorganize edin, baskın olmayan elinizi kullanın vb. Bu biçimde beyninizde yeni yollar oluşturun.

– Çalışmalar kısa yarıyıl akılsal etkinliklerin bile günlük öğrenişsel işlevleri çoğaldırmanın yanında 10 sene sonra dahi verimli tesirlerini göstermektedir.

– Akılsal aktive demansın fonksiyonel yakınmalarının ortaya çıkmasını erteleyebilir.

Nitelikli uyku

– Horlamanız varsa uyku apne belirtiyi açısından hakimiyet ettiriniz.

– Uykunuzu tertip ediniz, emin saatlerde uyumak ve kalkmak günlük ritminizi kumpaslar.

– Gün içi uykular mevzusunda dikkatli olunuz. Her ne kadar kısa uykular enerjinizi yenilemek için iyi bir fırsat olsa da uykusuzluk yakınmanızı çoğaldırabilir.

– Televizyon ve bilgisayarı yatak odanızdan uzak yakalayınız.

– Uyumadan evvel hafifletici etkinliklerde sıcak banyo, hafif esneme egzersizleri, günlük yazma, vb. bulununuz.

Sosyal interaksiyon

– Sosyalize olun; sosyalleşmenin öğrenişsel etkinlikleri güçlendirdiği kollanmıştır.

– Yeni dostlar edinin.

– Grup derslerine katılın, sosyal klüplere abone olun, gönüllü işlere katılın.

– Dışarı çıkın; sinema, konser, park ve müzelere gidin.

Stresle baş etme

– Soluk alın. Stres soluk ritminizi bozabilir; karın adalelerinizi kullanarak derin soluk alın.

– Günlük hafifletici egzersizler yapın.

– İç huzurunuzu sağlayın; meditasyon, refleksiyon, dua vb gibi etkinlikler verimli olabilir.

– Cümbüşü bir öncelik haline getirin.