Sindirim sistemimiz ve bilinmesi gerekenler
Bunu bilmiş olmak sizi afallattı mı? Asıl bir beyin değil belki ancak kendi kendini yönet eden milyonlarca nörondan oluşan ve yemek borusundan başlayarak makata kadar devam eden ENS Enterik Asap Sistemi hücreleri kapsamaktadır ve bir biçimde merkezi asap sisteminden dayanak almadan adale hareketlerini hakimiyet edebilir. Bahsi geçen bu nöronlar, ince bağırsağı rektuma bağlayan ve sindirim sisteminin son durağına kadar yediklerinizin viranelerine eşlik eden uzvunuz sütununuzda ya da kalın bağırsaklarınızda yaşarlar. Bağırsaklarınız, beyin ve omurgadan hiçbir yönerge almadan kendi kendilerine hareket edebilecek kadar uslu oldukları için “ikinci beyin” olarak adlandırılır.
Yediklerinizi bedeninizin lüzumu olan gıdalara dönüştüren bağırsakların hakikatinde ne kadar da duyarlı olduklarını öğrenmeniz gerekir. Kabızlık ve gaz oluşması gibi eşi rahatsızlıklar “bağırsak tepkinleri” olup bazı anlarda sızılı olabilir.
Peki, bedenimizde yaşayan, rakamları trilyonları bulan mikroskopik canlı olduğunu dinlemiş muydunuz
Mikrobiyom ismi verilen ve parmak izi gibi bireyler arasında değişiklik gösterebilen bu organizmalar, sindirim sistemi ve bağışıklık sisteminin sıhhatli çalışmasını sağlıyor. Başka bir ifadeyle vurgulayacak olursak, bağırsaklarınız yeterince sıhhatli değilse, beyniniz de kendisini yeterince sıhhatli sezmez. Bağırsaklarda bulunan bakterilerin kimileri hasarlı iken kimileri ise fantastik verimlidir.
Son zamanların trend mevzularından biri de sıhhatli bakteriler; “Probiyotikler” yeterli tüketimi neticesinde bağırsak sıhhatini tertip eden, “Prebiyotikler” ismi verilen ve bağırsakta bulunan faydalı organizmaları arttıran lifli yiyeceklerdir.
Probiyotikler, daha sıhhatli bir bağırsak biyotasına sahip olmamızı sağlarken, besin ve meşrubatların sindirim ve emilimini çoğaldırıp, kilo hakimiyetini sağlamaya destekçi olur. Yoğurt, ayran, keçi sütü, şalgam, sirek, turşu vb. gibi fermente yiyecekler probiyotik açısından zengindir. Ancak sıhhatli sindirim sistemine kavuşmak; tek gecelik yoğurt yemeyle gelen mutluluğun ötesinde kumpaslı olarak fermente yiyeceklerin tüketimi ile asıllaşır.
Kumpaslı probiyotik alımının bedenimizde yarattığı pozitif tesirleri nelerdir
– Gıda öğelerinin emilimini sağlar,
– Patojen bakterilerin iyi yıkanmamış yiyeceklerle bulaşabilen bakteri üremesini maniler,
– Bağırsak mikroflorası bağışıklık sistemine iyi geldiğinden cilt meselelerini düzenlemede de destekçi olur,
– Bağırsak mikrobiyotasının yeterli olması neticesiyle inflamatuar yiyecek alımı neticeyi oluşan inflamasyonu eksiltmede destekçi olur,
– Beden mukavemetinizi çoğaldırarak sizi hastalıklara karşı gözetir ve kesintisiz olarak soğuk algınlığıyla alakalı bir problem yaşıyorsanız hastalığın zamanını eksiltmeye destekçi olur.
Bol su harcayın
Bağırsak üşengeçliğinin ve kabızlık probleminin esas sebeplerinden biri de yeterli ölçüde su harcanmamasıdır. Günümüzde sindirim sistemi rahatsızlıklarının insomnia olarak öğrenilen uyku problemine yol açtığı da öğreniliyor. Mide ekşimesi, kabarıklık, kabızlık ve gaz gibi problemlerinizin esasında da sindirim sistemi bozuklukları uyuyor olabilir. Alışkanlıklarınızda yapacağınız küçük farklılıklarla ikinci beyninizi gözetmek ve gerektiği gibi çalışmasını sağlamak hakikatinde elinizde! Sindirim sistemi, gün boyu çalışır ve zamanının büyük kısmını yediğiniz sıhhatsiz gıdaları işlemek için tüketir. Sıhhatli bir sindirim sistemi için yapmanız gereken ilk şey, bu güç misyonu yerine getirmeye çalışan bağırsaklarınızı susuz vazgeçmemektir. Kabarıklık ve kabızlığın nedenlerinden biri de bağırsakların yavaş hareket etmesidir. Hareketi süratlendirmek için yeter ölçüde su içmek, yapılacakların başında kazanç.
Harekete geçin
Sıhhatli beslenerek ve kumpaslı olarak egzersiz yaparak kabızlık, kabarıklık, hazımsızlık vb. sindirim meseleleriyle başa çıkabilirsiniz.
Lifli yiyecekler harcayın
Bağırsak hareketlerini tertip eden çözünmeyen lifli yiyecekler, kabızlığı gidererek, hemoroid ve divertikül gibi sindirim hastalıklarını sıhhatini de yardımlar. Brüksel lahanası, havuç, pancar, şalgam, elma, buğday ve yulaf kepeği, kahverengi pirinç çözünmez lif için iyi kaynaklar olarak belirtilebilir. Bağırsaklarınızda biriken bereketsiz artıklardan kurtulmanın yolu, lif ağırlıklı beslenmekten geçer! Lif; sistemde sanki su görevi görerek, bağırsaklarınızın olması gerektiği biçimde boşalmasına destekçi olur. Liften zengin beslenmek, sindirim sisteminizin sıhhati için altın kıymetindedir. Bütün hububatlı yiyecekler, lif zengini meyve sebzeler, günlük perhizinize kesinlikle ilave etmeniz gerekenler arasında yer alıyor. Olağan beslenen bir şahıs, günde vasati 15 gr. lif harcayabiliyor. Oysa uzmanlar, günlük lif tüketimimizin 30 gr. olması gerektiğini söylüyor! Aradaki bu farkı kapatmak için lif zengini besinleri seçim etmek gerekiyor; ki bunların başında elma geliyor! Lif ayrıca dışkıda su yakalanmasını da sağlar ve kabızlık problemi ortadan kalkar.
Stresten uzak durun, gevşeyin
Öğrenilen bir asıl var ki o da stresin bağırsak florasını negatif doğrultuda etkileyerek bir hayli hastalığa davetiye çıkartması. Bu sebeple, sıhhatli bir sindirim sistemi için stresten uzak durmak gerekiyor.
Sindirim sisteminde stresle ilgili problem yaşayanlar için uzmanlar, müzik, yoga ve meditasyon gibi gevşetici ve destekçi teknikler öneriyor.
Yeme alışkanlığınızı değiştirin
Geceleri beslenme alışkanlığınızdan bırakın. Kumpaslı ve sıhhatli beslenin, lokmaları oturarak ve iyice çiğneyerek usulca harcayın. Beslenme sırasında daha ufak porsiyonlar seçim edin ve öğünleri sıçramayın.
Bunların dışında, kafeinli meşrubatlardan uzak durulmalı, içki tüketiminden uzak durulmalı, arıtılmış şeker tüketiminden uzak durulmalı, sigarada uzak bir hayat sürdürülmelidir.
”Tam hastalıklar bağırsakta başlar, bağırsak hasta ise bedenin geri kalan kısmı da hastadır”. Hipokrat
– Bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülen Irritabl Bağırsak Belirtiyi IBS, kabarıklık, acil tuvalet lüzumu, karında rahatsızlık hissi, kabız ve ishal gibi kumpassız bağırsak hareketleri gibi bulguları bir arada gösteren ve en sık görülen gastrointestinal belirtidir ve bu belirtide sindirim sistemi istenilen biçimde çalışmaz.
– Ancak IBS hastaları uygun perhiz uygulaması ve medikal rehabilitasyon ile stresten uzak durarak hayat niteliklerini yükseltebilir.
– Kumpaslı egzersiz ve yoga ile IBS semptomlarının iyileştiğini düşünülüyor.
– IBS’in bayanlarda bağırsak alışkanlıklarında farklılıklara neden olması neticeyi kabızlık biçiminde sızısız dışkılama yaşanabilir ve kramp oluşabilir. Aksi gidişatta, yaşanılan şiddetli gerilme ile oluşan rektal sızılar endometriozis iyi mizaçlı fakat çoğunlukla sızılı kronik bir hastalık bulgusu olduğundan hekime gidilmesi öneri edilir.
– IBS olan bireylerde, genellikle bağırsaktaki kramplardan kaynaklanan karın sızısı görülür ve öğrenilmelidir ki; IBS sızısı karında tek bir bölgede yer almaz, her yerde sezilebilir.
– IBS semptomları, gündüzleri yaşanan stres ve yeme alışkanlıklarına bağlı olarak ortaya çıkar. Geceleri ise bu semptomlarla karşılaşacak olursanız kesinlikle bir hekime görünmeniz verimli olacaktır zira bu yaşadıklarınızın IBS ile alakası olmayabilir.
– Bağırsaklarımızda bulunan bakteriler sıhhatimiz açısından son derece ehemmiyetlidir. Aldığımız gıdaları hazmetmemize destekçi olan ve bağırsağı gözeten bu arkadaş bakteriler balanssızlaştığında sindirim ve bağışıklık sisteminde risk çanları çalmaya başlar. Bu balanssızlık, hamile gibi görünen şiş karın gaz şişmesi bulgusuyla IBS’ye yol açabilir.
– IBS’nin bir öbür semptomlarından olan ve belki de en asap bozucusu insanların bazı yiyeceklere karşı duyarlılığın çoğalmasıdır. Asıl anlamda bir alerji vaziyeti olmasa bile harcanan bazı yiyecekler IBS semptomlarını çoğaldırabilir.
Doc. Dr. Halit Yerebakan
özel içeriğidir.
