Sperm sayısını azaltan nedenler
Bebek hayali kuran çiftlerin hayallerinin reele dönüşmesinin ilk adımı gebelikle atılır. Ancak bu her çift için pek de basit olmayabiliyor. Kimi zaman bayandan kimi zaman erkekten kaynaklanan meseleler çiftlerin bebek sahibi olmasını yasaklayabiliyor. Erkeklerin baba olmasını yasaklayan meselelerin arasında sperm azlığı da bulunuyor. Çünkü araştırmalara göre son 50 senede sperm rakamı yüzde 50 eksildi. Acıbadem Kozyatağı Sağlık Kurumu Bevliye Uzmanı Doç. Dr. Hakan Özveri erkeklerin sperm rakamının eksilmesine neden olan 8 ehemmiyetli meseleyi anlattı.
Y kromozomu kaybolursa
Sperm yapımından mesul olan Y kromozomu. Ancak bazı erkeklerde, Y kromozomu üzerinde noksanlıklar gen kayıpları olabiliyor. Hal böyle olunca, üremeyi sağlayan genler de siliniyor. Silinen genler, sperm yapım tertibatının bozulması anlamına geliyor. Kromozomal delesyon başka bir deyişle silinme denilen bu gidişat neticesinde baba olamamayı mukadderat olmaktan çıkaran efor ise büyüyen tıbbi usuller. Kromozomal delesyonun bazı tiplerinde, özel bazı biyopsi usulleriyle testisten hücre aranarak, kenarda köşede kalmış 3-5 sperm bulunabiliyor. Bulunan spermin tüp bebekyöntemleriyle yumurtayı döllemesi ve cenin oluşması sağlanıyor.
Testisler inmemişse
Testisler, bedenin dışındaki bir torbanın içindeler. Sebebi ise, beden sıcaklığının sperm üretimini negatif etkilemesi. Ancak bazı vaziyetlerde, testisler torbaya inmiyor; kasıkta, karın ve batın içinde kalabiliyor. Testislerin uzun vakit beden içinde kalması, maruz kaldığı sıcaklık sebebiyle sperm üretememesine yol açabiliyor. İnmemiş testis olarak adlandırılan bu vaziyetin bebeğin ilk senesinde fark edilip çözülmesi çok ehemmiyetli. Zira aksi vaziyette, sperm yapımı bozulabiliyor.
Hormonlarda eksiklik varsa
Hormonlar faize üzerinde çok tesirli. Doğru zamanda ve yeteri kadar üretilmesi gerekiyor. Hipofizden salgılanan faize hormonlarında ortaya çıkan eksiklik; sperm yapımını bozduğu için üremede güçlük, canlı hücre eksilmesi, sperm hareketlerinde eksilme görülebiliyor.
Varikosel oluşmuşsa
Varis, damarlarda ortaya çıkan bir mesele. Testisteki toplardamarların varisleşerek varikosel olarak adlandırılan hastalığa dönüşmesi de üremeyi negatif etkileyen sebeplerden biri. Erkek yumurtasında ısı çoğalışı, testise hasar verebilecek atık maddelerin uzaklaştırılamaması sebebiyle testiste ısı ve tazyik hareketine yol açıyor. Bu vaziyetin neticelerinden biri de; sperm hareketliliğinin eksilmesi. Hareketliliği eksilen spermlerin dölleme oranı da düşürüyor. İyi haber; her varikosel, her vaziyette sperm yapımını bozmuyor. Üstelik bu mesele günümüzde basitçe rehabilitasyon edilebiliyor. Günübirlik ve mikro-cerrahi usullerle, büyük oranda rehabilitasyonu muhtemel hale geliyor.
Kanal tıkanıklığı meseleyi varsa
Testisler olağan sperm üretebilse de bazı erkeklerde, bu spermleri taşıyan kanallarda tıkanıklıklar görülüyor. Bu tıkanıklıklar, günümüzde cerrahi usullerle açılabiliyor.
Sigara tiryakisiyseniz
Günümüzün en yaygın meselelerinden biri olan sigara bağımlığı, sperm rakamını düşüren ehemmiyetli etmenlerden biri. İçki ve uyuşturucu bağımlılığı da spermi bozan etmenlerden biri. 3 ay vazgeçilse dahi, sperm rakamında çok aşikar bir çoğalış olabiliyor.
Uzun vakit ilaç kullanıyorsanız
Mide ülseri, gastrit rehabilitasyonunda uzun vakit kullanılan ilaçlar ya da bunalım rehabilitasyonu ilaçları da spermi eksilten etmenlerin arasında sayılıyor. Ancak ölçünün eksiltilmesi, değişik ilaç alternatiflerinin değerlendirilmesiyle negatif tesirler düzenlenebiliyor. Beden geliştirme emelli kullanılan steroid hormon türevi ilaçlar ya da maddeler de hakimiyetsiz bir biçimde kullanıldığında sperm gelişimini tamamen durdurabiliyor.
Şuursuz natürel mahsuller alıyorsanız
Özellikle tüp bebek yaptırma yarıyılında bazı çiftler, ana görüşü “natürel mahsul kullanarak çocuk sahibi olabilirsiniz” biçiminde ileti veren reklamlardan etkilenerek bu mahsulleri kullanmak istiyorlar, hatta kullanıyorlar da… Ancak gerek internetten gerekse eş arkadaş önerisiyle alınan bu mahsuller, hekime danışılmadan kullanıldığında, faydadan çok hasar getirebiliyor. Sperm imali de bu meselelerden biri olarak karşılarına çıkabiliyor.
Sperm hakkında garip bilgiler
– Bir sperm 10 haftada olgunlaşır.
– Olgun spermler can vermeden takribî 2 hafta yaşayabilirler.
– Spermin içinde bulunduğu akışkanda, enzimden proteine, çinkodan fruktoz şekerine kadar bir hayli yiyecek maddesi bulunur. Bu maddeler spermi besler.
– Her gün milyonlarca yeni sperm üretilir. Ancak olgunlaşma süreci takribî 3 ayı bulabilir.
– Spermlerin bayan vücudunda yaşamda kalma süresi takribî 3 gün, hatta 7 güne kadar devam edebilir.
– Spermler erkek ve dişi diye dağılır; dişi kromozomu taşıyan spermler daha yavaş ve eforlu, erkek kromozomu taşıyan spermler ise daha süratli ama daha cılızdır.
